Zachte landing van de economie in 2023?
Andrea Siviero, Investment Strategist, Ethenea
Hoewel een herhaling van de stagflatie van de jaren zeventig onwaarschijnlijk lijkt, houdt het huidige klimaat een aantal risico's in die we niet mogen onderschatten. Wij zien een relatief smal pad voor een zachte landing van de economie in 2023.
Het huidige klimaat van vertragende groei en aanhoudend hoge inflatie houdt grote risico's in voor de mondiale groei en vormt een grote uitdaging voor beleidsmakers. Een aanhoudende hoge inflatie kan leiden tot strengere financiële omstandigheden en een zwakker groeimomentum door de productie af te remmen en het consumentenvertrouwen te ondermijnen. Een al te agressieve verstrakking van het monetaire beleid zou het economisch herstel echter kunnen doen ontsporen, terwijl het weinig effect heeft op het beteugelen van de inflatiedruk die door de kosten wordt gevoed.
In 2020 heeft de buitengewone schok van Covid-19 de inflatie en de groei midscheeps getroffen en deze zijn gelijktijdig en abrupt ingestort. De ongekende beleidsreactie voorkwam een wereldwijde depressie en leidde tot een zeer ongewoon en snel wereldwijd herstel, aangedreven door een forse toename van de totale vraag. Tegenover de sterke heropleving van de totale vraag stond een aanbod dat door restricties en lockdowns werd belemmerd, waardoor de wereldeconomie nu een delicate aanpassingsperiode doormaakt.
Het daaruit voortvloeiende gebrek aan wereldwijd evenwicht tussen vraag en aanbod veroorzaakte een verrassend sterke inflatoire druk. De economische groei is echter robuust, de werkloosheidscijfers liggen dicht bij of onder het niveau van vóór de pandemie en wij zien weinig gevaar voor een dreigende recessie. Na de sterke opleving van de wereldeconomie in 2021 voorspelt het IMF voor 2022 een gezonde groei van 4,4% die boven het trendmatige niveau ligt.
Afgelopen november begon de Fed haar buitengewoon accommoderende beleid in te trekken en in december werd zij resoluut meer havikachtig, wat wijst op een versneld normaliseringstempo in 2022. Hoewel sommige economen van mening zijn dat de Fed te lang wachtte met reageren, heeft de Fed duidelijk gemaakt dat zij alle beschikbare beleidsinstrumenten zal aanwenden om te voorkomen dat de inflatiedruk zich verscherpt. Het recente gedrag van de inflatieverwachtingen (gemeten aan de hand van de breakeven van de inflatie van Amerikaanse Treasuries op 10 jaar) is geruststellend voor de geloofwaardigheid van de Fed als inflatiebestrijder.
Zeer onzeker inflatoir klimaat op korte termijn
De stagflatie van de jaren zeventig was het gevolg van een unieke combinatie van beleidsfouten en een historische wijziging van het internationale monetaire stelsel, die gepaard ging met twee zware olieschokken. De recente inflatoire druk is in de eerste plaats het gevolg van de ongekende wereldwijde beleidsstimulans die werd gegeven als reactie op de Covid-19-pandemie. De sterke opleving van de economische bedrijvigheid, de stijgende energieprijzen en de ongewone wanverhouding tussen vraag en aanbod als gevolg van de pandemie zullen waarschijnlijk geleidelijk wegebben van zodra de wereldeconomie weer in evenwicht is en de effecten van de pandemie verdwijnen.
Recente enquêtes wijzen erop dat de productietekorten en de verstoringen van de toeleveringsketen een piek zullen bereiken en geleidelijk afvlakken naarmate er vooruitgang is met het aanpakken van de pandemie s en de hogere prijzen leiden tot investeringen in productiecapaciteit.
In sommige landen is sprake van krappere arbeidsmarkten, maar er zijn geen duidelijke aanwijzingen dat de inflatoire druk voor secundaire effecten zorgt en tot wijdverbreide loonsverhogingen leidt. Naarmate de gezondheidssituatie verbetert, zou de arbeidsmarkt geleidelijk weer in evenwicht moeten komen. De tekorten aan arbeidskrachten zouden de bedrijven er zelfs toe kunnen dwingen de automatisering te versnellen.
Op korte termijn is het inflatoire klimaat zeer onzeker, maar er zijn weinig tekenen die wijzen op een herhaling van de grote inflatie van de jaren zeventig. De inflatie is hardnekkiger dan een paar maanden geleden werd verwacht, maar niets wijst op een verandering van de inflatiedynamiek op lange termijn. Het normaliseringsproces van de centrale banken is begonnen en zal bijdragen tot het beteugelen van de inflatie door de totale vraag te temperen. Een geleidelijke opheffing van aanbodtekorten en knelpunten zou de inflatiedruk als gevolg van de kostendruk moeten helpen verminderen.
Belangrijke uitdagingen
Hoewel een herhaling van de stagflatie van de jaren zeventig onwaarschijnlijk lijkt, houdt het huidige klimaat verscheidene risico's in die we niet mogen onderschatten.
De inflatierisico's zijn overwegend opwaarts gericht en kunnen werkelijkheid worden als de mismatch tussen vraag en aanbod langer aanhoudt dan verwacht. Hoe langer de verstoringen aan de aanbodzijde aanhouden, des te groter is het risico dat de kosteninflatie zich vertaalt in secundaire effecten en meer structurele inflatoire druk die de economische groei afremt.
Snel stijgende inflatieverwachtingen en het risico van een loon-prijsspiraal kunnen de centrale banken in de ontwikkelde economieën aanzetten tot een al te agressieve monetaire verkrapping, wat tot een verhoogde marktvolatiliteit kan leiden en de ontwikkelde economieën opnieuw in een recessie kan duwen.
Volgens ons is het pad naar een zachte landing van de economie in 2023 vrij smal. Er is een combinatie nodig van een gematigde economische expansie, een geleidelijke terugkeer van de inflatie naar het streefcijfer en een geleidelijke aanpassing van het monetaire beleid. De centrale banken zullen flexibel moeten blijven, de beleidsmaatregelen zullen afhankelijk moeten zijn van de gegevens, evenredig moeten zijn en goed moeten worden gecommuniceerd om te voorkomen dat we terugvallen in de lusteloze groei van vóór de pandemie.
